PeraŞa Özeti (Bereşit 32:4-36:43)

[www.chabad.org]

Yaakov, Haran'da geçirdiği 20 yılın ardından Kutsal Ülke'ye döner ve ağabeyi Esav'ı yatıştırma ümidiyle, ona melek-ulaklar gönderir. Fakat ulakları, ağabeyinin 400 savaşçıyla kendisini beklemekte olduğunu bildirirler. Yaakov en kötü olasılık olan savaşa hazırlanır; fakat bunu engellemek için Tanrı'ya dua eder ve Esav'a yüklü miktarda hayvandan oluşan bir hediye gönderir.

O gece, Yaakov, ailesi ve mal varlığını Yabbok Nehri'nin ötesine geçirir; fakat kendisi geride kalır ve birden ortaya çıkan bir yabancıyla güreşmeye başlar. Bu yabancı, Esav'ın koruyucu meleğinden başkası değildir. Güreş tan vaktine kadar devam eder. Yaakov'un uyluğu yerinden oynar, fakat buna karşın, bu doğaüstü varlığa üstün gelir. Melek ona "İlahi bir varlığa üstün gelen" anlamındaki Yisrael ismini verir.

Yaakov ve Esav karşılaşırlar; kucaklaşıp öpüşürler fakat sonra yollarını ayırırlar. Yaakov, Şehem yakınlarında bir toprak parçası satın alır. Buranın, adı yine Şehem olan prensi, Yaakov'un kızı Dina'yı kaçırarak ona tecavüz eder. Dina'nın ağabeyleri Şimon ve Levi, şehrin tüm erkeklerini sünnet olmaya ikna ettikten sonra onları en savunmasız anlarında kılıçtan geçirerek intikam alırlar.

Yaakov yoluna devam eder. Rahel, ikinci oğlu Binyamin'i doğururken ölür ve Bet Lehem yakınlarında yol kenarındaki bir yere gömülür. Reuven, babasının aile yaşantısına karıştığı için Behorluk hakkından reddedilir. Yaakov, babası Yitshak'ın yaşadığı Hevron'a ulaşır. Yitshak 180 yaşında ölür. Rivka ise daha önce ölmüştür.

Peraşa, Esav'ın eşleri, çocukları ve torunlarından oluşan bir liste ve onun yerleştiği bölgenin halkı olan Seir'in aile tarihi ile sona erer.

DEVAR TORA

[Rabi Yisahar Frand - www.torah.org]

Yaakov "Malahim" Yolladı

Peraşa şu pasukla başlar: "Yaakov, ağabeyi Esav'a, Edom Çayırı'ndaki Seir bölgesine kendisinden önce malahim gönderdi" (Bereşit 32:4). Bu pasuktaki "Malahim" kelimesinin anlamı "ulaklar" ya da "elçiler"dir. Raşi çok meşhur bir açıklamasında buradaki "Malahim" kelimesinin, diğer anlamıyla "melekler" olarak algılanması gerektiğini belirtir. Melekler Yaakov'u dürüstlüğü yüzünden ziyaret ederlerdi; bu nedenle Yaakov da normal elçiler göndermektense, kampında mevcut olan "melekleri" göndermiştir.

Rav Moşe Feinstein, Daraş Moşe kitabında çok ilginç bir soru sorar: "Yaakov aynı şeyi insanlarla yapabilecekken, neden melekleri kullanmış olsun? Şartlar normal olduğu sürece, insanlar da tıpkı Tanrı gibi, mucize yapmaktan ya da doğanın üstüne çıkan yöntemler kullanmaktan kaçınmalıdır. Mucizeler ancak mucizevî olaylar gerekli olduğu zaman gerçekleşmelidir. Tanrı bir insan için mucize yaptığı zaman "o kişinin liyakati azalır." Diğer bir deyişle, Tanrı'nın bir kişi uğruna doğanın kurallarını geçici olarak askıya alması, o kişinin hesabına olacaktır.

Bu nedenle, Yaakov'un kardeşi Esav'a haber göndermek için melekler kullanma ihtiyacı garip durmaktadır.

Bu soruya cevap vermek için, Rav Moşe bazı insanların "tam bir bütünlük" (tahlit aşlemut) mertebesine ulaştıklarını açıklar. Bu tür insanlar sürekli olarak, doğanın içinde mevcut olan "mucizenin" farkındadırlar. Sürekli cereyan eden birçok şey vardır ve biz onları doğal karşılarız; bu nedenle, onları mucizevî bulmayız. Ancak manevi açıdan duyarlı bir kimse doğanın ta kendisinin mucize olduğunun farkındadır.

Yaakov Avinu işte böyle bir mertebeye ulaşmıştı. Doğadaki her şeyin mucizevî olduğunun farkında idi. Yaakov için, Esav ile buluşacak iki insan veya iki melek göndermek arasında fark yoktu. İki görev de eşit derecede mucizevî olacaktı. Tanrı'nın her gün mucizeler gerçekleştirmekten kaçınması veya bir mucizenin kişinin liyakatinde eksilmeye yol açması meselesi, doğa mucizesi karşısında hiçbir heyecan duymayan ve ancak doğanın üstündeki mucizelere hayran kalan kişiler için geçerlidir. Ama hayatın bütününü mucize olarak gören Yaakov gibi bir insanın "doğal bir mucizeden farklı olmayan "mucizevî bir mucizeye" başvurması liyakatini eksiltmeyecekti.

Talmud'da aydınlatma amacıyla yakmak için yağı bulamayınca bunun yerine sirke kullanan Rabi Hanina ben Dosa'dan bahsedilir. Rabi Hanina ben Dosa, sirkenin nasıl yanacağını soran kızına "Yağın yanmasını sağlayan Tanrı sirkenin yanmasını da sağlayabilir" diye cevap vermiş ve beklediği şey gerçekleşmiştir de. Rabi Hanina ben Dosa için her şey mucizevî nitelikliydi. Onun gözünde, yağın yanması sirkenin yanmasından daha az mucizevî değildi.

Talmud (Sanedrin 94) Tanrı'nın Kral Hizkiyau'yu Maşiah, onun savaştığı Asur Kralı Sanheriv'i de Gog ve Magog yapmayı planladığı anlatılır. Ancak Tanrı'nın Katı Yargı Niteliği, Tanrı'ya o kadar çok mezmur ve övgü şarkıları söyleyen David Maşiah yapılmamışken, kendi döneminde çok sayıda mucizeye tanık olup hiç övgü ve şükran şarkıları söylemeyen Hizkiyau'nun Maşiah yapılmasının adil olmayacağını ileri sürerek itiraz eder. Tanrı bu itirazı kabul eder. O anda yeryüzü ağzını açar ve "Sana övgü dolu şarkıları ben söyleyeceğim ve Sen de bunun liyakati karşılığında bu dürüst adamı (Kral Hizkiyau'yu) Maşiah yap" der.

Bu Gemara'nın anlamı nedir? Gerçekten de, Hizkiyau neden Tanrı'ya övgüler yağdırmamıştır? Rav Moşe'ye göre, bunun nedeni de Hizkiyau'nun mucizelerden etkilenmemesiydi. Hizkiyau için de her şey bir mucizeydi. Bu nedenle, "mucizevî mucizeler" onun için "doğal mucizelerden" çok farklı değildi ve övgülü ilahiler söyleyecek kadar onu etkilememişti. Toprağın onun yerine bu şarkıları söylemeye gönüllü olmasının anlamı budur. Toprak doğayı simgeler. Toprak Hizkiyau'nun neden mucizelere şarkılarla cevap vermediğini açıklamıştır. Bunun nedeni, Hizkiyau'nun, toprağa dair şeyleri - yani doğanın kendisini - bile mucizevî birer olgu olarak görmesiydi.

Birkaç hafta sonra Hanuka geliyor. Hanuka hakkındaki en ünlü soruya sekiz cevap veren Bet Yosef'te de benzer bir kavramı görmekteyiz. Bet Yosef, Hanuka mucizesinde bir günlük yağ zaten varken bunun sekiz gün yanmasının "sekiz" değil, "yedi"günlük bir mucize olması gerektiğine işaret eder ve bayramı neden buna rağmen sekiz gün boyunca kutladığımızı sorar.

Onun verdiği cevaplara ek olarak Musar (Yahudi etiği) ustaları bir cevap daha verirler: Yedi gündeki mucize bir günlük yağın normalin ötesinde yanması şeklindeydi. Ama bizler bayramı sekiz gün boyunca kutlarız, çünkü yağ denen şeyin doğası gereği yanması da başlı başına bir mucizedir! Yani bir günlük yağın "bir günlük" olması da aslında doğa kurallarının içine gömülmüş bir mucizedir.

Sonuç olarak, bizler genelde "mucizevî mucizeleri" takdir ederiz; ama aslında günlük hayatımız da hiç dikkatimizi vermediğimiz mucizelerle doludur. O mucizeleri de takdir etmemiz gerekir.

AFTARA BAĞLANTISI

[The Jersey Shore Torah Bulletin / www.shemayisrael.co.il]

Hazon Ovadya - Ovadya 1:1-21

Peygamber Ovadya, Yahudiliği kabul etmiş Edomlu bir adamın soyuna mensuptu. Aftara olarak okuduğumuz kısım, Yaakov'un torunları olan Yisrael ile Esav'ın torunları olan Edom arasındaki çekişmeyi ele almaktadır. Bu bölümde temel konu Tanrı'nın Edom'a olan öfkesi ve Edom ulusunun Maşiah Dönemi'nde yargılanarak Yahudi halkına verdiği acılar için cezalandırılacak olmasına dair kehanettir. Aftara bu açıdan, Esav ile Yaakov'un karşılaşarak soğuk bir barış yapmalarını anlatan peraşamızla paraleldir.

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

Dokuzuncu Kitap: KORBANOT / KORBANLAR (Devam)

53. Şegagot - Kazara İşlenen Günahlar (devam)

Tsaraar rahatsızlığından iyileşen bir kişi, arınma sürecinin bir parçası olarak biri Hatat diğeri de Ola korbanı olarak iki kuzu getirir. Eğer maddi olanakları buna elvermiyorsa kuzlar yerine iki kuş getirir (Vayikra 14:10, 19, 21 v.d.). Doğum yapmış bir kadın da arınma süreci dâhilinde Ola-korbanı olarak bir kuzu ve Hatat-korbanı olarak da bir kuş getirir. Ama eğer imkânları yoksa kuzu yerine bir kuş getirir (Vayikra 12:6-8). Kazara yeminini bozmuş veya tame haldeyken Bet-Amikdaş'a girmiş ya da kutsal nitelikli yiyeceklerden yemiş bir insan, Hatat-korbanı olarak bir kuzu getirir; ama eğer parası yoksa iki kuş (biri Hatat biri de Ola korbanı olarak) getirir. Bunu bile getirmeye imkânı yoksa korbanını unla (yani Minha korbanı şeklinde) getirir.

Eğer Sanedrin, ihlali Hatat-korbanını gerektiren bir emirle ilgili olarak halkı hatalı yönlendirmiş ve halkın çoğu bunu takip ederek hataya düşmüşse, her kabile Hatat-korbanı olarak birer boğa getirir (Vayikra 4:13 v.d.). Eğer Sanedrin'in hatası putperestliğe dair bir ihlale yol açmışsa, her kabile ayrıca Hatat-korbanı olarak birer teke getirir (Bamidbar 15:24 v.d.). Bahsi geçen bu korbanlar, işlemleri gerçekleştirildikten sonra kamp dışında tümüyle yakılır.

54. Mehusare Kapara - Kefaret Eksik Olanlar

Bedensel bir akıntı nedeniyle tame olmuş bir erkek veya kadın, doğum yapmış bir kadın ve bir metsora, arınma süreçlerinin parçası olarak mikveye daldıktan ve güneş battıktan sonra bile, bu süreci tamamlamak için ertesi gün bazı korbanlar getirmelidir ve bunu yapana kadar Bet-Amikdaş'a giremez ve kutsal nitelikli yiyecekleri yiyemez. Bedensel akıntıdan arınmayı tamamlamak için biri Hatat biri de Ola-korbanı olarak iki kuş getirilir (Vayikra 15:14-15, 29-30). Doğumun neden olduğu tumadan arınmayı tamamlamak için kadın Ola-korbanı olarak bir kuzu bir Hatat-korbanı için bir kuş getirir. Ama imkânları elvermiyorsa ikisi için de kuş getirir (Vayikra 12:6-8). Bir metsoranın getirmesi gereken korban ise, biri Aşam, biri Ola biri de Hatat korbanı olarak üç kuzudur. Eğer imkânları elvermiyorsa son ikisini kuş olarak getirebilir. Bu paragraf içinde "kuzu" olarak belirtilen hayvanların bazıları erkek, bazıları ise dişidir.

YOLLARDA DİKKAT VE TEHLİKELERDEN KORUNMA

[Rabi Yosef Tsvi Rimon / "Şabat BeŞabato" - www.zomet.org.il]

Kişinin Kendini Tehlikeye Sokma Yasağı

Rambam'ın yazdığı üzere, bir kişi kendi tanıklığı ile idam edilemez, çünkü bu kişinin ölmek istediği ve bu amaçla yalan söylüyor olabileceği endişesi vardır (İlhot Sanedrin 18:6). Radbaz ise, bir kişinin kendi kendisi hakkında tanıklık edememesinin sebebinin, bunun Tora'nın hükmü olması olduğunu belirtir; ancak bununla birlikte, buna mantıklı sebepler bulunabileceğini de ekler. İnsanın bedeni kendisinin malı değildir ve Tanrı'ya aittir. (bkz. Yehezkel 18:4). Bu nedenle, insanın kendisine zarar verme yetkisi yoktur.

Bunun içindir ki, nasıl ki bir insan başkalarına zarar veremezse, kendine de zarar vermemek için dikkatli olmalıdır!

Bu bağlamda, kişi karşıdan karşıya geçerken çok dikkatli olmalıdır. Yaya geçitlerinden ve görüş açısının geniş olduğu yerlerden karşıya geçmesi önemlidir. Yolun üstünde değil, kaldırımda yürümelidir. Yaklaşmakta olan sürücüyle göz temasında bulunmalıdır. Bir vasıtanın arkasında bulunmamalıdır, çünkü aniden araba arkaya doğru hareket etmeye başlayabilir. Karanlık ve kalabalık olan yerlerde karşıya geçmekten sakınmalıdır. Sonuç olarak bunları şöyle özetleyebiliriz: ayaklarımızın sokağa değdiği her an, açıkça ne yaptığımızı mantıklı bir şekilde düşünmüş olmamız gerekir.

Emniyet Kemerleri

Ciddi yaralanmaları engellemeyi sağlarken kullanılacak en iyi yöntemin emniyet kemeri olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır. (Hava yastıkları emniyet kemerlerinin yerini tutmamaktadır!) Bu nedenle, emniyet kemeri kullanmak da bir alaha gerekliliğidir. Kişinin "Tanrı akılsızlara göz kulak olur" (Teilim 116:6) sözüne güvenerek, kendini ölçülü bir şekilde tehlikeye atmasına izin olmasına rağmen, bariz bir tehlike içeren bir duruma girmesine izin yoktur (bkz. Şut Ahiezer, 1. cilt, Even Aezer 23; Şut Ezrat Koen 37).

Arabadaki çocuklar ısrarla emniyet kemeri takmayı reddederlerse bile, kararlı olmalı ve vazgeçmemeliyiz! Bu hayatı tehdit eden bir tehlikedir! Eğer çocuklar bu konunun kesin olduğunu anlarlarsa, ısrar etmekten vazgeçeceklerdir.

Kazaların birçoğu eve yakın yerlerde olur. Bu nedenle, çevre içindeki kısa yolculuklar için bile, emniyet kemeri takmak önemlidir.

Kişi arabaya binerken her zaman güvenli bir şekilde inip binmelidir. Mümkün olduğunda, yaya tarafındaki kapı tercih edilmelidir.

Sefer Ahinuh'un yazarı, kaderci insanları tartışır. Her şeyin Tanrı'nın elinde olduğunu düşündükleri için, bu insanlar dikkatli olmakta hiçbir neden görmezler. Onun bu insanlara cevabı şöyledir: Tanrı dünyayı öyle bir şekilde yaratmıştır ki, insanlar doğanın kurallarına göre hareket etmeli ve doğal tehlikelerden sakınmalıdır. Tanrı'nın insanı korumasının öğelerinden biri de insanı akıllı bir canlı olarak yaratmış olmasıdır. Ancak kişi dikkatsiz davranır ve bir mucize ile kurtulmayı beklerse o mucize gerçekleşmeyecektir!

Hemdat Halevavot'un yazarı da şu konuya işaret eder: Kendine dikkat etmeyen kişinin başına gelen her şey, kurtulsa da kurtulmasa da sorun yatacaktır. Kurtulmazsa, kendine verilen İlahi emanete göz kulak olmadığı için Tanrı katında suçlanabilir ve kendini öldürmüş gibi sorumlu tutulabilir. Ve eğer bir mucize olup kurtulmuşsa, bu, manevi liyakatinde ciddi bir eksilmeye neden olacaktır.

Rambam şöyle yazar: "Hahamlarımız ölüm tehlikesine yol açabilecek birçok şeyi yasaklamışlardır. Bunları çiğneyen ve ‘kendimi tehlikeye atan benim, başkalarını ne ilgilendirir' diyen veya ‘bu konu umurumda değil' diyen kişiler için Hahamlarımız kırbaç cezasını öngörmüşlerdir" (İlhot Rotseah 11:5).

Bütün bu durumların sonucu şudur: Tanrı'nın kendisine göz kulak olmasını isteyen kişi, ilk önce kendi kendine göz kulak olmalıdır! [Ladino'daki deyim gibi: "Guardate, i El Dyo ke te guarde - sen kendini koru ki Tanrı da seni korusun"] Ancak o zaman atalarımızın Tanrısı bize destek sağlayacaktır.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi - Rabi Nisim Behar]

Herkesi Kendisi Gibi Sevmek

1.              Tüm insanları ırk, din farkı gözetmeksizin sevmek kutsal bir görevdir.

2.              "Akranını kendin gibi sev" emrini yerine getirmek, tüm mitsvaları yerine getirmekle eşdeğerdir. Bir kişi nasıl ki kimsenin kendisinden bir şey çalmamasını, hakkında kötü konuşulmamasını, ona iftira atılmamasını istiyorsa, kendisi de bu hareketlerden kaçınmalıdır. Büyük Haham İlel'in, tüm Tora'yı kendisine bir dakikada öğretmesi şartıyla Yahudi olmak isteyen bir putpereste verdiği cevap gibi; "Sana yapılmasını istemediğin bir şeyi, sen de başkalarına yapma". Bunu yerine getiren bir kişi tüm mitsvaları yerine getirmiş gibidir.

3.              İnsanlardan nefret etme. Sadece onlara kötü muamelede bulunmamakla kalmayıp, kalbinde de onlardan nefret etme.

4.              Kim olduklarını iyice araştırmadığın sürece, kimseyle evine sıklıkla gidip gelecek kadar yakın arkadaşlık kurma. Zira sevgilerinin temelinde bir menfaat arayışı olabilir.

5.              Eğer gönlüne göre arkadaşlar bulursan, o zaman onları kendin gibi sev.

6.              Kendisini onurlandırmak amacıyla başkasının saygınlığını ezip geçen kişinin Gelecek Dünya'da yeri yoktur.

7.              Kim kahramandır? Düşmanını arkadaş yapmasını bilen.

8.              Herhangi bir zarar ya da felakete uğradığını bildiğin bir kişinin önünde neşeli davranma.

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

Bir insanın büyüklüğü üstlendiği sorumlulukla ölçülür.