Lütfen Peraşa Kâğıtlarını Dua Sırasında Okumayınız
Bu Hafta İçin Saatler			6 Aralık	Gelecek Hafta İçin Saatler
Şabat	Başlangıç	Bitiş	2008	Şabat	Başlangıç	Bitiş
Yeruşalayim	4:00	5:14	-----	Yeruşalayim	4:01	5:16
Tel Aviv	4:14	5:16	9 Kislev	Tel Aviv	4:15	5:17
İstanbul	4:23	5:03	5769	İstanbul	4:23	5:03
V A Y E T S E
Hatırlatmalar: ü 28 Kasım Perşembe: Roş Hodeş Kislev
Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

PeraŞa Özeti (Bereşit 28:10 - 32:3)

[www.chabad.org]

 

Yaakov  Beer Şeva'da ki aile ocağını bırakır ve Haran'a doğru yola çıkar. Yolun üstünde "[bildik] yer"e rastlar ve orada uyur. Rüyasında, göklerle yeryüzünü bağlayan bir merdiven görür, melekler bu merdivenden çıkıp inmektedirler. Tanrı belirir ve üzerinde yattığı toprakları Yaakov'un soyundan gelenlere vaat eder. Ertesi sabah, Yaakov üzerine başını koyduğu taşı bir anıt olarak diker ve burasının Tanrı'nın evi olacağını ilan eder.

 

Yaakov Haran'da dayısı Lavan'ın koyun sürülerine çobanlık eder. Lavan ona yedi yıl çalışması karşılığında Yaakov'un sevdiği, küçük kızı Rahel'i eş olarak vermeyi kabul eder. Ancak Yaakov, düğünün ertesi sabahı, Lavan'ın Rahel yerine büyük kızı Lea'yı verdiğini görerek aldatıldığını fark eder. Yaakov, bir hafta sonra Lavan için yedi yıl daha çalışması karşılığında Rahel ile evlenir.

 

Lea'nın altı oğlu - Reuven, Şimon, Levi, Yeuda, Yisahar ve Zevulun - ve bir kızı - Dina - olur, ancak Rahel kısırdır. Rahel kendi yerine çocuk doğurması için cariyesi Bila'yı Yaakov'a eş olarak verir; Dan ve Naftali adlı iki oğul daha doğar. Lea da aynı şekilde davranır ve Yaakov'la evlendirdiği cariyesi Zilpa, Gad ve Aşer adında iki oğul doğurur. Sonunda Rahel'in duaları kabul edilir ve Yosef doğar.

 

Yaakov Haran'da on dört yıl kalmıştır ve artık evine dönmek istemektedir. Ancak Lavan onu gitmemesi için ikna eder ve artık çalışmalarının karşılığı için koyun vereceğini söyler. Lavan'ın onu zayıflatma çabalarına rağmen Yaakov zenginleşmektedir. Altı yıl sonra, Yaakov tüm ailesi ve servetini alarak, Lavan'a haber vermeden Haran'dan ayrılır. Lavan Yaakov'un peşine düşer fakat kendisiyle rüyasında temas kuran Tanrı tarafından, ona zarar vermesi için uyarılır. Lavan ve Yaakov, bir antlaşma yaparak Gal-ed adı verdikleri bir anıt dikerler. Yaakov Kutsal Ülke'ye doğru yoluna devam eder ve yolda meleklerle karşılaşır.

 

DEVAR TORA

[Rabi Şelomo Sobol - www.torahmitzion.org]

 

Şem ve Ever Yeşivaları

 

Geçen haftaki peraşanın sonunda, Rivka, oğlu Yaakov'a Haran'a gitmesini ve dayısı Lavan ile yaşamasını ve Esav'ın behorluk hakkını kaybetmesinden ortaya çıkan öfkesinin yatışması için beklemesini emreder.

 

Bu haftaki peraşa "Yaakov Beer-Şeva'dan ayrıldı ve Haran'a gitti" sözleri ile başlar (Bereşit 28:10). Pasuklardan, Yaakov'un annesinin emrine hemen itaat ettiği anlaşılıyorsa da, Yaakov'un hayatındaki günleri hesapladığımız zaman, Haran'a gelmesinin on dört yıl aldığını görürüz. Hahamlarımız, Yaakov'un bu yıllar boyunca Ever'in Yeşivası'nda öğrenim gördüğünü öğretirler (Talmud - Megila 17'dan alıntı yapan Raşi). [Ever, Noah'ın oğlu Şem'in torunudur. Şem ve Ever'in kurduğu Yeşivalar'da Tanrı ve Tora bilgileri öğretilirdi. Henüz Tora verilmiş olmamasına rağmen, belli konulardaki temel bilgiler Adam'dan beri biliniyor ve nesilden nesle aktarılıyordu.]

 

Neden Yaakov hayatının bu noktasında bu kadar uzun bir süre Tora öğrenmeye karar vermiştir?

 

Bu soruya cevap vermeden önce, Talmud'un (Megila 16b'deki) bir öğretisini dikkate almakta fayda vardır: Yaakov, bu yaptığıyla annesinin emrinden şaşmıştır; ancak Tora öğrenimiyle geçirdiği o günler için cezalandırılmamıştır. Öyleyse bu konudaki kararı doğru bir karar gibi görünmektedir. Bununla birlikte, Yaakov'un o dönemde neden Tora öğrenimine bu kadar zaman harcadığı sorusu akla gelmektedir.

 

Midraş'ta birçok kez Şem ve Ever Yeşivaları, insanların Tanrı'dan haber almaya ve Tora öğrenmeye gittiği yer olarak tanıtılır (örneğin Bereşit 25:22 ve 27'de Raşi). Şem'in Yeşivası ile Ever'in Yeşivası arasındaki fark nedir ve Talmud, Yaakov'un Haran'a gitmeden önce Tora öğrenmek için seçtiği yerin neden özellikle Ever'in Yeşivası olduğunu vurgulamaktadır?

 

Anlaşıldığı kadarıyla, Şem'in Yeşivası, dünyanın Yaratıcısı olan Aşem hakkında bilgi alınan yerdir. Ever'in Yeşivası ise, "Ever" ismi ile aynı kökten gelen "Maavar - Geçiş" sözcüğüne dayanarak, insanı, farklı bir toplumda yaşamaya hazırlayan yerdi. Ever'in Yeşivası'ndaki eğitim, öğrenim yaşamından dünyasından, Yeşiva dışındaki bir dünyaya geçişi kolaylaştırır nitelikteydi.

 

Yaakov Haran'ı terk etmeden önce, içinde büyüdüğü korunaklı çevreyi terk etmek zorunda olduğunu anlamıştır. Dürüst ve Tsadik aile evinden ve Erets-Yisrael'in kutsiyetinden, uzak bir yere, hilekârlığı ile ünlü Lavan'ın evine gitmeye mecbur olduğunun farkındadır. Yaakov sadece fiziksel zorluklar karşısında değil, aynı zamanda bu yolculuğun içerdiği manevi tehlikeler karşısında da endişelidir. Bu nedenle, Haran'a girmeden önce, orada onu bekleyen karmaşık görevler için onu hazırlayacak olan türdeki Tora öğreniminin verildiğini bildiği Ever'in Yeşivası'na girer. Yaakov kendisini ancak yıllar boyunca sürecek hazırlıklardan sonra hazır hisseder. Gerçekten de, bu haftaki peraşada öğrendiğimiz üzere, Yaakov, yabancı topraklarda uzun yıllar yaşadıktan sonra bile, dürüst atalarımızdan biri olarak unvanına uygun bir şekilde yaşamıştır.

 

Bizler de, manevi tehlikelerle dolu modern bir dünyada yaşadığımız için, kendimizi hayatın karmaşasına bizi hazırlayan Tora öğrenimi ile doldurmak durumundayız. Tanrı'nın İsmi'ni dünyaya tanıtma görevimizi ancak bu şekilde yerine getirebiliriz.

 

5 Soru

Cevapları broşürün sonunda bulabilirsiniz.

 

1)      Tora, Yaakov'un "belli bir yere" geldiğini söylemektedir. Bu yer neresidir? (28:11).

2)      Yaakov'un rüyasında Tanrı'nın ona verdiği söz nedir? (28:13-15)

3)      Neden Lavan, Yaakov'u öpüp kucaklamıştır?

4)      Rahel Lea'ya düğün gecesinde nasıl yardım etmiştir? (29:22-25, Raşi).

5)      Yeuda doğduktan sonra neden Lea, Tanrı'ya teşekkür etmiştir? (29:35, Raşi).

 

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

 

İlk Kitap: MADA / BİLGİ (Devam)

2. Deot - Karakter Özellikleri (Devam)

 

b) Beşeri İlişkiler

 

İnsanın, özellikleri ve hareketleri açısından, komşularından etkilenmesi gayet doğaldır. Bu nedenle, kişi, kendisini Tanrı'ya bağlı ve bilge kişilere bağlamalı, kötü insanlardan uzak durmalıdır. Pasukta söylendiği gibi: "O'na yapış" (Devarim 10:20). Talmud bu pasuğu sorgular: Tanrı tüketip yok eden büyük bir ateş gibidir. Öyleyse O'na bağlanmak nasıl mümkün olabilir? Onun öğretilerine bağlanarak. Dolayısıyla kişi, Hahamlar'a ve onların öğrencilerine bağlanmalıdır (Sifre'nin Devarim 11:22 açıklaması).

 

Bir Yahudi, diğer tüm Yahudiler'i sevmekle yükümlüdür. Pasukta söylendiği gibi: "Akranını kendin gibi sevmelisin" (Vayikra 19:18). Bunun yanında, Yahudilik'i kabul etmiş bir kişiyi, yani bir Ger'i sevme konusunda ek bir emir vardır. Pasukta söylendiği gibi: "Ger'i sevmelisin" (Devarim 10:19). Talihsiz insanlara zulmetmemeye özellikle dikkat edilmelidir. Pasukta söylendiği gibi: "Hiçbir dul veya yetime eziyet etmeyin" (Şemot 22:21). Ayrıca insanlar hakkında dedikodu yapmak yasaktır. Pasukta söylendiği gibi: "Halkının içinde ispiyoncu bir şekilde dolaşma" (Vayikra 19:16). Bu yasak dâhilinde, iftira da özellikle yasaktır.

 

Bir başkasından gizlice nefret etmek yasaktır. Pasukta söylendiği gibi: "Kalbinde kardeşinden nefret etme" (Vayikra 19:17). Bir kişi size karşı kabahat işlemişse, içinizde ona nefret edip sessiz kalmamalı, bunu ona açıkça söylemelisiniz. Pasukta söylendiği gibi: "Akranını mutlaka ikaz et" (aynı yer). Sizden af dilediği takdirde onu bağışlamalısınız. Ancak onu ikaz ederken de utandırmak yasaktır. Pasukta söylendiği gibi: "Onun yüzünden [sen de] günah taşıma" (aynı yer). Eğer bir başkasının günah işlediğini görürseniz, onu da ikaz etmeniz gerekir. İntikam peşinde koşmamalı, bir başkasına kin gütmemelisiniz. Pasukta söylendiği gibi: "Halkının mensuplarına karşı intikam alma ve kin gütme" (Vayikra 19:18).

 

DEVAR TORA

[Torahbytes - www.aish.com]

 

Etiquette Faux Pas

 

Vayetse peraşası bize Yaakov'un sevdiği Rahel ile evlenmesi için nasıl yedi sene boyunca çalışması gerektiğini anlatır. Ama sonra, son dakikada Rahel'in babası Lavan bir oyun oynar ve onun yerine Rahel'in ablası Lea'yı duvağın altında gizleyerek Hupa'ya yollar.

 

Ertesi gün, aldatıldığı için burnu öfkeden tüten Yaakov, Lavan ile karşılaştığı zaman, Lavan, Rahel'i ablasından önce evlendirmenin adaba aykırı olduğunu söyleyerek durumu açıklamaya çalışır.

 

Bu bir rezalettir! Lavan Yaakov'un yedi senesini çalmıştır ve şimdi hareketlerini doğrulamak için "görgü kuralları" mazeretini öne sürmektedir.

 

Bir an için kendi toplumumuzu düşünelim. Acaba bizlerin de, çok ciddi ahlaki ihlallerle basitçe adabı muaşerete uygun olmayan davranışlar arasındaki belirgin fark hakkındaki bakış açımızı kaybettiğimiz zamanlar olmakta mıdır? Bazen iş hayatında başkalarını hatta özel hayatında eşini aldatan birinin hoş görüldüğü, hatta aşkının her şeyin - eşinin onurunun bile! - üstünde olduğu düşüncesiyle haklı bile çıkarıldığı [ve bu arada aldatılan eşin, aşkın önündeki çirkin bir engel olarak görüldüğü], ama bankadaki sırada önünüze birinin girmesine en ufak bir tahammül gösterilmediği bir çağda yaşamıyor muyuz?

 

Nazi Almanyası ile ilgili seyrettiğim bir filmi hatırlıyorum. Çıplak elleri ile Yahudileri öldürmek için eğitilen gençlerin bulunduğu bir askeri kampta, komutan yemek sonunda sertçe "Masada kırıntı istemiyorum! Kırıntı kalmasın!" diye bağırıyordu.

 

Hayat ve insan ilişkileri hakkındaki bakışımızı zinde ve doğru perspektife tutmamız gerekmektedir. Bir kişi bir kabahatte bulunduğu zaman kendi kendimize şunu soralım: Bu yapılan affedilmez etik bir suç mudur, yoksa basit bir terbiyesizlik mi? Ve tepkimizi de buna göre ayarlayalım.

 

BİR KİŞİ / BİR ESER

 

Rabenu Gerşom: (960-1028?/1040?). Rabi Gerşom ben Yeuda, yaygın olarak "Rabenu Gerşom Meor Agola - Sürgünün Işığı, Öğretmenimiz Gerşom" olarak anılır. Kendi zamanının en önde gelen Talmud ve Alaha uzmanlarından biriydi. Raşi, Rabenu Gerşom'un ölümünden yüz yıl kadar sonra "Aşkenaz Yahudileri'nin hepsi Rabenu Gerşom'un öğrencisidir" demiştir.

 

960 yılında Metz'de doğan Rabenu Gerşom, döneminin en büyük otoritelerinden Rabi Yeuda ben Meir Akoen'in öğrencisiydi. İlk eşini kaybedince, ikinci evliliğini yapmış ve Mainz'e yerleşerek kendisini Talmud öğrenimine vermiştir. Onun yaşadığı dönemde burası, daha önce Babil'deki yeşivalarla bağlantı içinde olan Avrupa'daki birçok cemaat için bir Tora ve Yahudi öğrenimi merkezi haline gelmiştir. Avrupa'nın birçok yerinen öğrenciler onun yeşivasına yazılmış, Raşi'nin öğretmeni Rabi Yaakov ben Yakar da burada öğrenim görmüştür.

 

Tanah, Talmud ve Alaha konusunda önemli çalışmaları olan Rabenu Gerşom, özellikle çıkardığı Herem kararıyla tanınır. Yaklaşık olarak 1000 yılı civarında çıkardığı ve "Herem DeRabenu Gerşom" olarak bilinen bu kararda, [1] sonraki 1000 yıl için, çok kadınla evlilik yasaklanmış, [2] boşanmanın her iki tarafın rızasıyla olması şartı konmuş, [3] başkasına ait mektupları okumak yasaklanmış ve [4] Yahudilik'i tehdit altında terk etmiş kişilere yönelik kurallarda bazı değişiklikler öngörülmüştür. Bu Herem kararı, başta Aşkenaz cemaatleri olmak üzere çoğu cemaat tarafından kabul görmüş ve kanunlaşmıştır. Kararın günümüzde de bağlayıcı olduğu görüşüne karşılık, başka bir görüşe göre kararın süresi artık dolmuştur; ancak yine de tüm Yahudiler'ce kabul edilmiş bir uygulama olarak artık kanunlaştığı için bağlayıcılığı sürmektedir.

 

DEVAR TORA

["Straight Talk" / Rabi Şaul Rosenblatt - www.aish.com]

 

Dünyanın İçine Girelim

 

Bu haftaki peraşanın mesajı, hemen "Vayetse - Çıktı" şeklindeki isminden anlaşılır. Yaakov dünyaya açılmaktadır. Aslında maneviyat dışındaki bir dünyanın içine gitmeye çok gönüllü değildir. Ancak ağabeyi Esav onu öldürmek için peşine düşünce, Yaakov'un gitmekten başka seçeneği kalmamıştır.

 

Yahudi dünyasına baktığımızda iki karşıt tavır olduğunu görülecektir. Belki de bunlardan bir tanesi diğerine tepki olarak doğmuştur. Ama şu kesindir ki, hiçbiri ideal Yahudi yaklaşımı değildir.

 

Bir yaklaşıma göre, Yahudi, kendini bir Geto'ya kapatmalı ve dış dünya tarafından kirlenmemek için, "koşullar ne olursa olsun," hiçbir zaman dışarı çıkmaya cüret etmemelidir. Bir de bunun aksini dile getiren bir görüş vardır ki bu görüşe göre, Yahudi, izole ve dünyadışı bir hale gelmemek için, "koşullar ne olursa olsun" dış dünya iç içe olmalıdır.

 

Her türlü uç duruşta olduğu gibi, bu iki yaklaşımın her ikisi de kusurludur. Gerçek Yahudilik ikisinin arasında dengeli bir noktada bulunabilir.

 

Tanrısallığa odaklanmaktan yoksun bir çevre, bir Yahudi'nin kendi seçimiyle arzu edeceği bir şey olmamalıdır. Bu kafa karıştırıcı ve rahatsız edicidir. Ancak, Yaakov'un durumunda olduğu gibi, tehlikelerden kaçmak, hayatını kazanmak, çok önem verilen değerleri savunmak veya bizim neslimizde olduğu gibi yardım etmek ve eğitmek gibi, bunu bir şekilde yapması gerektiği zamanlar ve yerler vardır. Bazen biz Yahudiler dünyaya açılmalıyız. Ve bunu, Yaakov'un yaptığı gibi, isteksizce yapmalıyız. Ama aynı zamanda, yine Yaakov'un yaptığı gibi, bunu tüm yüreğimizle de yapmalıyız.

 

Yahudilikte, amaç sorumluluktan kaçmak olmadığı ve Yaakov gibi, dünyaya açılmaya hazır olduğunuz müddetçe, izole olmanın hiçbir zararı yoktur. Aynı şekilde, değerli olanla olmayan arasındaki farkı belirsiz kılan bir son getirmediği müddetçe, dünyaya açılmanın hiçbir sakıncası yoktur.

 

Aşırı uçlar her zaman daha rahattır ve işte bu yüzden bize cazip görünürler. Ama bir Yahudi için, uçlar verimsizdir. Anlamlı bir yaşantının yolunu, ancak dengede kalmaya çalışmak açar.

 

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi - Rabi Nisim Behar]

 

Genel Sefer Tora Kuralları

 

1.             Koen olmayan bir kimse Keriat Şema'nın ortasında Sefer Tora'ya çağrılmışsa kalkmaz; fakat henüz, Şema'dan önce okunan Yotser Or veya Aavat Olam berahasındaysa Sefer Tora'ya kalkabilir.

2.             İster anne, ister baba tarafından olsunlar, iki kardeş veya bir baba ve oğlu, "Ayin Ara - Kötü Göz (Nazar)" sebebiyle, Sefer Tora'ya ard arda kaldırılmamalıdır.

3.             Hazan, babasını veya kendi Rabisi'ni Sefer Tora'ya çağırırken onu adıyla çağıramaz. Rabisini "Mori VeRabi", babasını da "Mor Avi" diye çağırır.

4.             Hazan peraşayı okurken konuşulmaz ve onunla beraber okunmaz.

5.             Eğer bir yerde, Şabat günü o haftanın peraşası okunamamışsa, bir sonraki Şabat'ta, önce geçen haftanın sonra o haftanın peraşası okunur.

 

5 CEVAP

 

1)      Moriya Dağı.

2)      Yanında olacağına ve onu büyük bir millet haline getireceğine söz vermiştir.

3)      Yaakov'un mücevher veya altın saklayıp saklamadığını görmek istemiştir.

4)      Yaakov ile aralarında belirledikleri işaretleri ona anlatmıştır. Böylece Yaakov, kendisine gelin olarak getirilenin Lea olduğunu anlamayacak, Lea da olası bir utançtan kurtulacaktı.

5)      Lea, yaptığı hesaplara göre, Yaakov'un her bir eşinin üç çocuğu olması gerektiğini fark etmişti. Dolayısıyla dördüncü çocuğu Yeuda'yı dünyaya getirince, bunun gerçekten de Tanrı'nın bir hediyesi olduğunu takdir etmiştir.

 

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

 

Nazik olmak için hiçbir zaman çok erken değildir.

Çünkü ne zaman çok geç olacağını hiçbir zaman bilemeyiz.

 

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,  ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır. Lütfen Geniza'ya getiriniz.