Kislev ayında:

	Günler kısalır, hava erkenden kararır.  Sonbaharın son ayı bizi kışa hazırlar.
	Hanuka’nın ilk beş günü kutlanır.
	Yay burcu, İbranice Keşet, hem gökkuşağı hem de yay demektir.  Gökkuşağı Noah’a Kislev’in başında göründü.  Yine Kişlev ayında Makabiler İsrael’in düşmanlarını kovmak için yaylarını ve Tanrı’ya olan inançlarını kullandı.

Hanuka

Büyük İskender İsrael topraklarını fethettiğinde orada oturan Yahudilerin geleneklerine göre yaşamasına izin verdi.  Ölümünden sonra ülke, Antiohus’un liderliğinde Suriyeli Rumların eline geçti.  Bu kötü kral Yahudilerin dinlerinden vazgeçmesi için ısrar etti.  Birçoğu vazgeçti.  Helenist adı verilen bu Yahudiler Yunan kültürünü benimsedi ve asilime oldu.  Geleneklerini, giysilerini, hatta dillerini değiştirdiler.
 
Haşmonay ailesi Modiin kentinden Yahudilere önderlik etmek için geldi.  Başında Koen Matatıa ve beş oğlu vardı.  Oğul Yeuda’nın askeri liderliğinde Yunan etkisi ve hakimiyetine karşı koydular.  Haşmonaylar düşmanı yenmeyi başardı ve ulus yeniden özgürlüğüne kavuştu.  Bunlara Makabi de denirdi.  Matatıa peşinden gidenleri topladığında onlara “tanrıların arasında senin gibi olan, Tanrı” demişti.  Bu sözcüklerin İbranicelerinin baş harfleri Makabi sözcüğünü oluşturur.  Bu ismin diğer bir nedeni şimdiki İbranice’de taşıdığı anlam –çekiç- olabilir.  Çekiç, Yeuda’nın düşmanı ezdiği kuvveti simgeler. 

Günümüzde Hanuka’da sadece güçlü bir düşmana karşı zaferin mucizesini değil, başka bir mucizeyi de kutlarız.  Bet-Amikda? onarıldığında ve yeniden Tanrı’ya adandığında menora’yı yakmak için sadece küçük testi dolusu yağ vardı.  Bir güne ancak yeterdi ama yağ SEKİZ  gün boyunca yandı!

Önceleri bu bayrama Hanuka (adamak), aynı zamanda Işıklar Bayramı, bazen de Ateş Bayramı denirdi. 

Yıllar geçtikçe bu bayramı kutlamak için birçok gelenek geliştirildi:

         Sekiz akşam boyunca hanukiya’yı yakar, özel dualar okur, şarkılar söyleriz.

         Sevivon adı verilen bir topaçla oınarız.

         Para ve armağanlar verir ve alırız.

Bu gelenekler nasıl başladı?

Ortadoğu ülkelerinde Yahudi anne babalar çocuklarına el şeklinde mumlar verirdi.  Bu ele hamsa (Arapça beş) denirdi ve iyi şans anlamını taşırdı. 

Doğu Avrupa’da Hanuka’nın beşinci akşamı özeldir.  Bu akşam aile bir ziyafet hazırlar ve ışığın karanlığı yenmesini kutlar çünkü mumlardan beşi yanmakta, sadece üçü hâlâ karanlıktır.

Suriye’de geleneksel bayram yemeği yerine pasta ve şekerlemelerle dolu bir tatlı sofrası kurulur.  Birçok konuk gelir ve kutlamaya katılır. 

Yemenli çocuklar Hanuka partilerine gider, yanlarında kızarmış mısır, havuç ve üzüm suyu götürürler.

Her yıl Hanuka’nın ilk akşamı Modiin kentinde Makabi ailesinin mezarında bir meşale yakılır.  Meşale bir koşu yarışıyla Yeruşalayim’e, sonra Yisrael’in diğer yerlerine götürülür.

Topaç oyunu Makabi isyanından önce Antiohus Epifanes’ın krallığı zamanında oınanırdı.  O zamanlar Tora öğrenen Yahudiler öldürülürdü.  Askerler geldiğinde, Tora öğrenmek için toplanan çocuklar hemen topaçlarını çıkarıp oınamaya koyulurmuş.  (Şimdi tersi: ödev yapmanız gerekirken topaçla oınarsanız, anne ve babanız geldiğinde hemen topacı saklamanız gerekir!) 

Topaca İbranice Sevivon denir.  Üzerinde Nun, Gimel, Hey, Şin harfleri vardır.  Bu harfler Ness Gadol Haya Şam sözcüklerinin baş harfleridir: “Orada büyük bir mucize oldu.”  Yisrael’de orada yerine burada denir çünkü mucize Yisrael’de gerçekleşti. 

Çocuklara para verme geleneği Polonya’da başladı.  Anne babalar Hanuka’da öğretmenlerine vermeleri için çocuklarına para verirdi.  Daha sonra anne babalar görevlerini yerine getirdikleri ve derslerini çalıştıkları için çocuklara da küçük bir ödül vermeye başladı. 

Sekizinci yüzılda yoksul Yeşiva öğrencileri, öğrenimlerini sürdürebilmek için kapı kapı dolaşır, para toplardı.

Son Makabi oğlu Şimon, Koen Gadol olunca Yahudi Devleti için kendi parasını basmasına izin verildi: gerçek bir bağımsızlık işareti.  Bu zaferi, para vererek bugünlere taşırız.